Diabetesvoet chirurgie: van laatste optie tot preventie

Diabetesvoet chirurgie: van laatste optie tot preventie

By: | Tags: , | Comments: 0 | april 11th, 2018

N.a.v. vijfentwintig jaar jubileum diabetesvoetkliniek van het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis gaf orthopedisch chirurg Wahid Rezaie een interview aan het medisch tijdschrift OLV Inside Out.

Statiek en biomechanica van diabetsvoet

”Bij de behandeling van diabetesvoet is het wegnemen van druk op de wonde essentieel. Wonden waar op gelopen of gelegen wordt, worden immers alsmaar dieper geduwd, vaak tot op het onderliggend bot, en dat geeft veel problemen. Daarom raden we de patiënt aan om aangepast orthopedische schoeisel of drukontlastende wondschoenen te dra- gen. Soms wordt een speciale onderbeengips aangelegd – een zogenaamde total contact cast of TCC – waarmee de druk op de voetwonde wordt weggenomen en verlegd naar de niet-aangetaste delen van de voet en het onderbeen. Dergelijke ‘externe’ drukontlasting is inderdaad in de meeste gevallen aangewezen. Maar lossen we daarmee het probleem voldoende op? Die conclusie kan je als arts eigenlijk pas maken nadat je de oorzaak van de voetwonde hebt doorgrond.

Een wonde aan de onderzijde van de diabetische voet met neuropathie ontstaat vaak door wrijvingskrachten of een verhoogde druk. Van waar komt die wrijving of die druk? Dàt wil ik weten. Als voet- en enkelchirurg concentreer ik me op de biomechanica en de statiekvandevoet. Ik ga na of er standafwijkingen van de tenen zijn bij de patiënt: hamertenen, hallux valgus, abnormale stand van de metatarsophalangeale (MTP) gewrichten, verkorting van de Achillespees, ingezakt voetgewelf of extreme hol- of platvoeten. Motorische neuropathie leidt tot verzwakking van de voetspieren en een verminderde beweeglijkheid van de voetgewrichten. Daardoor gaat de patiënt op een andere ma- nier stappen, waardoor er ge- leidelijk een afwijkende teen- of voetstand kan ontstaan. Daar ligt vaak de oorzaak van een ulcus aan de onderzijde van de voet. Natuurlijk spelen hierbij ook andere factoren een rol zo- als verminderde doorbloeding en verandering van de beschermingsmechanismen van de huid. Als het voetprobleem dan enkel met klassieke ‘externe’ drukontlasting wordt aangepakt, is er na genezing een grote kans op nieuwe problemen in de toekomst, met meer dan 40% recidief binnen een jaar en 60% binnen 3 jaar.”

Preventieve chirurgie

“Als het voetulcus het gevolg is van een standafwijking kunnen wij met de huidige kennis van de biomechanica de onderliggende oorzaak van de druk vaak wegnemen via een chirurgische ingreep. Dat biedt dan een veel meer permanente oplossing, met dus veel minder kans op recidief!

In deze gevallen spreken we van secundaire preventie. De patiënt heeft immers al min- stens één episode met voet- wonde gekend vooraleer een operatie wordt uitgevoerd. Niet alle standafwijkingen zijn goed te behandelen met orthopedisch schoeisel en sommige diabetespatiënten zien er tegenop om het steeds te dragen, wat aanleiding geeft tot recidief. Voor veel patiënten is een chirurgische ingreep echter een grote psychologische drempel, waardoor ze niet meteen overtuigd kunnen worden. Bij terugkerende wonden stappen ze dan uiteindelijk vaak toch over die drempel heen. Ze beseffen dan dat een klassieke aanpak geen blijvende oplossing biedt. Dergelijke voetchirurgie is enkel mogelijk als de voet voldoende doorbloed is. Daarom doen we deze chirurgie liefst zo vroeg mogelijk vooraleer er belangrijk vaatlijden optreedt, idealiter zelfs in primaire preventie. Moet een diabetespatiënt met een standafwijking van de teen of voet eerst een voetwonde hebben vooraleer we ingrijpen?

Niet noodzakelijk! Voor diabetespatiënten met bepaalde voetafwijkingen kan je met grote zekerheid voorspellen dat ze daardoor vroeg of laat met diabetesvoetproblemen zullen geconfronteerd worden.

Met het voltallige team, inclusief de patiënt en zijn entourage, schatten we de veiligheid in, namelijk of het risico van een chirurgische voetcorrectie voldoende opweegt tegen het risico van recidiverende voetulcera. Vaak kan veel leed worden vermeden door tijdig in te grijpen.

Voor deze preventieve aanpak is het een vereiste dat de diabetesvoetpatiënten worden begeleid door een multidisciplinair team dat niet enkel over de nodige kennis en vaardigheden ter zake beschikt, maar ook goed overlegt met de patiënt, rekening houdend met diens psyche en leefomstandigheden. Gezien mijn eerdere ervaring in andere internationale voetklinieken, ben ik ervan overtuigd dat het team van de OLV-voetkliniek een hooggespecialeerde zorg biedt die uniek is: kennis, inzicht, organisatie, systematiek, engagement, interactie met de patiënt, … top!”

Minimaal invasieve en arthroscopische voetchirurgie

“Tegenover zoveel expertise van mijn collega’s in het team mag ik niet uit de toon vallen (glimlachend). Ook op mijn domein verwachten mijn collega’s en onze patiënten dat de meest innovatieve technieken worden toegepast. Het OLV Ziekenhuis heeft een sterke reputatie uitgebouwd op het vlak van minimaal invasieve ingrepen, en ook onze dienst sluit zich daar bij aan. Waar haalbaar, voer ik de correctieve ingreep percutaan uit, met behulp van minuscule chirurgische boortjes onder begeleiding van een röntgenapparaat of middels een kijkoperatie. Met deze nieuwe technieken kunnen we steeds méér patiënten behandelen. Net als in de diabetesvoetkliniek kan ik ook in het operatiekwartier rekenen op de ondersteuning van een deskundige en gemotiveerde ploeg.

Voetchirurgie is precisiewerk, waarvoor de wetenschap permanent op zoek is naar steeds betere technieken en innovatieve concepten. Bijvoorbeeld een van de recente ontwikkelingen is het operatief behandelen van diabetische neuropathie. Tijdens de operatie wordt meer ruimte gecreëerd voor een aantal zenuwen van het onderbeen. Met het toepassen van deze techniek kan de kans op een nieuw ulcus of amputatie bij diabetesvoetpatienten aanzienlijk afnemen.

Met deze ontwikkelingen kunnen we steeds méér patiënten helpen. We merken trouwens een groeiend aantal patiënten van ver buiten onze regio die naar hier komen voor een second opinion. Ik vermeld dit niet uit ijdelheid, maar omdat het een teken is dat we hier ‘goed bezig zijn’ in het belang van onze patiënten. Om hen draait het allemaal!”

Laat een reactie achter

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.