Nieuw voetlab voor systematisch onderzoek in OLVZ, een unicum

Over enkele weken opent in het OLV Zie- kenhuis een uniek voetlab. Het lab onder- zoekt en analyseert complexe voetproble- men op een grondige en systematische manier. In het lab kan ook het effect van een behandeling heel precies gemeten worden. “Met deze nieuwe mogelijkheden kunnen we patiënten nog beter helpen. We denken aan diabetespatiënten, maar ook aan orthopedische, reumatologische of neurologische patiënten met complexe voet- of enkelproblemen,” zeggen dr. Frank Nobels en dr. Wahid Rezaie.

“Toen we in 1992 de diabetesvoetkliniek oprichtten in het OLV Ziekenhuis, waren we pioniers,” zegt endocrinoloog dr. Frank Nobels. “De voorbije decennia kregen steeds meer mensen diabetes. De voetkliniek is al die jaren mee gegroeid. Naast de ambulante voetkli­ niek met de multidisciplinaire raadpleging hebben we een eigen hospitalisatiedienst met een multidisciplinair team dat instaat voor de behandeling en de opvolging. Het OLV Ziekenhuis heeft een grote expertise op het gebied van de diabetesvoet.”

“Diabetesvoet is een immens probleem. Veel mensen met diabetes ontwikkelen na een tijd neuropathie. Dat betekent dat ze schade krijgen aan de zenuwbanen van de benen. Daardoor voelen ze minder druk en minder pijn. Met als gevolg dat ze dikwijls te laat reageren als zich een probleem voor­ doet: ze hebben het gewoon niet gevoeld. De bezenuwing van de spieren lijdt hier ook onder, waardoor het evenwicht in de voet verloren gaat. Soms trekken de strekspieren krachtiger dan de buigspieren, of omgekeerd, waardoor de tenen krom trekken en voeten afwijkingen gaan vertonen. Dan riskeer je nog grotere problemen. Vaak wordt hun voet ook stijver en rolt minder goed af bij het gaan. Bovendien hebben mensen met diabetes vaak vernauwde bloedvaten, wat nog een extra risico meebrengt.”

“Hoe groot ook onze expertise, over be­ paalde mechanismen tasten we nog altijd in het duister. Er is meer onderzoek nodig, ook internationaal. Daarom zetten we met het voetlab in het OLV Ziekenhuis een nieuwe stap. We willen nog beter in kaart brengen wat er fout loopt in de voet. Hoe komt het precies dat het spierevenwicht verloren gaat? Waarom vervormen voeten? Hoe verloopt dit in de tijd? Welk effect heeft dit op het risico op voetwonden? Het is nog lang niet allemaalduidelijk.”

“In het voetlab zullen onze podologen onder coördinatie van podologe Annick Staelens met vooruitstrevende apparatuur zoveel mo­ gelijk aspecten van diabetesvoet systematisch meten, om zo beter de onderliggende me­ chanismen te begrijpen. Onze focus ligt als afdeling diabetologie op de diabetesvoet, maar het voetlab zal zeker ook voor andere patiënten interessant zijn.”

Patiënten beter helpen

Ook orthopedissch voetchirurg dr. Wahid Rezaie is erg enthousiast over het nieuwe voetlab. “Een complex voetprobleem heeft doorgaans verschillende oorzaken,” legt dr. Rezaie uit. “Wat tot vandaag ontbreekt, is een gestandaardiseerde, systematische en alomvattende manier van onderzoek, dat al die aspecten in beeld brengt. Het voetlab zal ons een uniek beeld geven. Sommige labs zijn gespecialiseerd in drukmeting op een loopband of in een ander aspect van de bio­ mechanica, maar geen enkel probeert een zo breed mogelijk zicht te krijgen op de ingewik­ kelde puzzel van elementen die de functie van de voeten uitmaken. We meten de druk op de voet terwijl patiënten stappen op een drukmat, maar ook in de schoenen. Dat doen

we met druksensoren in soepele zooltjes. We analyseren het gangpatroon met videobeel­ den. We scannen de voeten in belaste stand in 3D om een beeld te krijgen van verhoudingen in de voet en in verhouding tot de enkel en de knie. We screenen op neuropathie en op bloedcirculatie. We onderzoeken de bewe­ gingscapaciteit – de ‘range of motion’ – van verschillende voetgewrichten. We gaan ook beter het effect van behandelingen – zoals een operatie of aangepast schoeisel – kunnen meten. Heeft de interventie de biomechanica van de voet verbeterd?”

“Het gaat inderdaad verder dan alleen de diabetesvoet. Denk aan patiënten die na een beroerte schade hebben aan bepaalde zenuwen en aan spieren, waardoor ze niet goed meer stappen. Ook deze neurologische problemen zullen we in het voetlab nader onderzoeken, zodat we de meest optimale behandeling kunnen uittekenen, rekening houdend met alle aspecten.”

“Soms ook hebben patiënten na een heup­ of knieoperatie of na een herstelde beenbreuk of peesruptuur blijvend last met hun stappa­ troon. Soms lukt de revalidatie niet goed. Ook voor deze patiënten zullen we met het voet­ lab beter in staat zijn om een correcte analyse van het probleem te maken. Hoe komt het dat de revalidatie niet vlot? Welke oorzaken spelen mee? Door systematisch onderzoek zullen we een beter inzicht krijgen in de totale problematiek. En dan kunnen we patiënten beter en gerichter helpen.”

“Het OLV Ziekenhuis staat aan de top op het gebied van minimaal invasieve chirurgische procedures in de voet,” zegt dr. Rezaie. “Een voet opereren is erg complex, zeker een dia­ betesvoet. Maar met de huidige technieken kunnen we patiënten goed helpen, met mi­ nimale risico’s.

“Het voetlab is een flinke stap vooruit in de analyse, de diagnostiek en de behandeling van complexe voetproblemen.”

“Als we de complexe voetproblemen in het voetlab beter in kaart kunnen brengen, zullen we met onze ervaring en technologische uitrusting nog beter in staat zijn om een gerichte behandeling op maat te geven.”

Grote expertise

“In het OLV Ziekenhuis hebben we al jaren multidisciplinaire ervaring in de behande­ ling van de diabetesvoet,” zegt dr. Nobels. “We hebben een sterk team met diabetolo­ gen, vaatchirurgen, orthopedisten, diabe­ tesverpleegkundigen, voetverpleegkundi­ gen, wondzorgdeskundigen, podologen en schoenmakers met de meest up­to­date tech­ nologie. Als we de complexe voetproblemen in het voetlab beter in kaart kunnen brengen, zullen we met onze ervaring en technologi­ sche uitrusting nog beter in staat zijn om een gerichte behandeling op maat te geven. De analyse via het voetlab zal natuurlijk tijdro­ vend zijn. We zullen dus vooral mensen met complexe voetproblemen selecteren. We zijn er echter van overtuigd dat de kennis die we zullen opdoen ook ten goede zal komen van de andere patiënten die we op de diabetes­ voetdienst of op orthopedie behandelen.”